Αφοσίωση και Κατάθλιψη: Πού Τελειώνει η Αγάπη και Αρχίζει η Αυτοθυσία;

Η κατάθλιψη δεν είναι απλώς μια ατομική εμπειρία, αλλά ένα φαινόμενο που συχνά συνδέεται με το σύστημα των σχέσεων μέσα στο οποίο ζει ένα άτομο. Μια λιγότερο συζητημένη, αλλά εξαιρετικά σημαντική διάσταση της κατάθλιψης είναι ο ρόλος της αφοσίωσης. Όταν ένα άτομο επενδύει υπερβολικά σε μια σχέση, στην οικογένεια, σε μια επαγγελματική υποχρέωση ή έναν σκοπό, μπορεί να καταλήξει συναισθηματικά εξουθενωμένο, αν η αφοσίωση  συνοδεύεται από παραμέληση των δικών του αναγκών.

Η αφοσίωση από μόνη της δεν είναι κάτι αρνητικό. Είναι η δύναμη που συνδέει τους ανθρώπους, καλλιεργεί σχέσεις εμπιστοσύνης και προσφέρει αίσθηση νοήματος. Ωστόσο, όταν γίνεται υπερβολική, μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική εξάντληση και, σε βάθος χρόνου, να συμβάλει στην ανάπτυξη της κατάθλιψης. Πολλοί άνθρωποι, ειδικά εκείνοι που αναλαμβάνουν ρόλους φροντιστών στην οικογένεια ή στη δουλειά τους, μπορεί να αισθάνονται ότι πρέπει να προσφέρουν ασταμάτητα, παραμελώντας τις δικές τους ανάγκες για ξεκούραση, αναγνώριση και υποστήριξη.

Στη συστημική σκέψη, η κατάθλιψη δεν θεωρείται απλώς μια διαταραχή, αλλά μια αντανάκλαση των αλληλεπιδράσεων μέσα σε ένα σύστημα σχέσεων. Ένα άτομο που έχει μάθει να βάζει τους άλλους πάνω από τον εαυτό του μπορεί να βρεθεί σε έναν φαύλο κύκλο συναισθηματικής εξάντλησης, όπου το αίσθημα υποχρέωσης υπερισχύει της αυτοφροντίδας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα απογοήτευσης, ματαίωσης, βαθιάς θλίψης και απώλεια νοήματος.

Η κοινωνία συχνά ενθαρρύνει την αφοσίωση ως αρετή, όμως δεν διδάσκει πώς να διατηρούμε όρια. Η ανισορροπία ανάμεσα στο “δίνω” και στο “λαμβάνω” μπορεί να δημιουργήσει ένα κενό, όπου το άτομο χάνει σταδιακά την αίσθηση της προσωπικής του αξίας και της αυτονομίας του. Η αδιάκοπη προσπάθεια να ικανοποιήσει τις ανάγκες των άλλων, χωρίς να λαμβάνει την απαραίτητη ανταπόκριση, μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην ψυχική υγεία.

Η συστημική ψυχοθεραπεία βοηθά στην αναγνώριση των δυναμικών αυτών και στη διαμόρφωση πιο υγιών σχέσεων, όπου η αφοσίωση δεν οδηγεί στην αυτοθυσία, αλλά στην αμοιβαία ενδυνάμωση. Μέσα από τη θεραπεία, το άτομο μπορεί να μάθει να διατηρεί ισορροπία ανάμεσα στην προσφορά και στην αυτοφροντίδα, να θέτει όρια και να αναγνωρίζει τη δική του αξία ανεξάρτητα από την αναγνώριση των άλλων.

Η κατάθλιψη ως αποτέλεσμα υπερβολικής αφοσίωσης δεν είναι ένδειξη αδυναμίας, αλλά μια υπενθύμιση ότι οι ανθρώπινες σχέσεις χρειάζονται ισορροπία. Μαθαίνοντας να φροντίζουμε τον εαυτό μας όσο φροντίζουμε και τους άλλους, μπορούμε να χτίσουμε σχέσεις που δεν μας εξαντλούν, αλλά μας θρέφουν συναισθηματικά και ψυχικά.