Κύκλος ή Γραμμή; Συστημικές Αναγνώσεις του Χρόνου

Ο χρόνος, όπως τον έχουμε μάθει, είναι μια ευθεία. Ένα συνεχές μέτρησης από το χθες προς το αύριο, με ενδιάμεσους σταθμούς: ηλικίες, ημερομηνίες, επιτεύγματα, καθυστερήσεις. Σαν να έχει η ζωή μας ένα γραμμικό σενάριο που πρέπει να τηρήσουμε. Τι θα συνέβαινε αν επιχειρούσαμε να δούμε τον χρόνο αλλιώς; Όχι ως αριθμό και ψυχρό μετρητή αλλά ως φορέα νοήματος, που διαμορφώνει την εμπειρία, τις σχέσεις, τους ρόλους και – τελικά – την ίδια μας την ταυτότητα;

Από τη Γραμμικότητα στην Κυκλικότητα:
Η Ζωή ως Κύκλος Μεταμορφώσεων
Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει εθιστεί στη γραμμική λογική του χρόνου: προοδευτικότητα, επιτυχία, φθορά. Όμως στη συστημική προσέγγιση, ο χρόνος προσεγγίζεται κυκλικά, όπως οι εποχές, όπως οι γενιές, όπως οι οικογενειακές δυναμικές. Η ζωή δεν είναι μια ευθεία προς το τέλος, αλλά ένας κύκλος εξελικτικών σταδίων, όπου κάθε πέρασμα φέρει κάτι που πρέπει να εγκαταλειφθεί και κάτι νέο που ζητά χώρο να γεννηθεί. Η κρίση μέσης ηλικίας, για παράδειγμα, δεν είναι καταστροφή, αλλά πρόσκληση σε επανατοποθέτηση. Είναι το σημείο όπου η παλιά αφήγηση δεν μας χωρά πια, κι ένα νέο νόημα αρχίζει να σχηματίζεται.

Ο Χρόνος ως Ιστορία του Εαυτού
Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε για τον χρόνο αποκαλύπτουν τον τρόπο με τον οποίο τον κουβαλάμε μέσα μας:
– «Από παιδί ήμουν αυτός που…»

– «Πέρασαν τόσα χρόνια κι ακόμα…»

– «Δεν είναι πια καιρός να…»
Αυτές οι φράσεις φανερώνουν κάτι περισσότερο από χρονικές συντεταγμένες. Αποκαλύπτουν ταυτότητες που συγκροτήθηκαν κάποτε, και μείνανε να λειτουργούν ως φίλτρα αντίληψης του εαυτού αλλά και του κόσμου.

Η θεραπεία, τότε, μας προσκαλεί να εξετάσουμε:
– Πότε γεννήθηκε αυτός ο ρόλος;

– Ποιες ανάγκες εξυπηρετούσε τότε;

– Ήρθε η στιγμή να τον αναθεωρήσουμε ή και να τον αφήσουμε πίσω;
Έτσι, ο χρόνος γίνεται το νήμα που ξετυλίγει την ιστορία μας, και μαζί η δυνατότητα να την ξαναγράψουμε.

Το Παρόν: Ο Τόπος Συνάντησης Παρελθόντος και Μέλλοντο
Το παρόν δεν είναι απλώς χρονικό σημείο. Είναι το σταυροδρόμι όπου το παρελθόν διασταυρώνεται με το μέλλον, και το άτομο καλείται να επιλέξει στάση, νόημα, κατεύθυνση. Το τώρα δεν είναι παύση. Είναι πεδίο δυνατοτήτων.

Ο χρόνος δεν είναι αντίπαλος. Είναι καθρέφτης και συνοδοιπόρος. Μας δείχνει τι χρειάζεται να ολοκληρωθεί, τι αξίζει να διατηρηθεί, και τι είναι ώριμο να γεννηθεί.

Ας αναρωτηθούμε:
Ποια φάση ζωής διανύουμε αυτή τη στιγμή;
Ποιο κομμάτι του παρελθόντος λειτουργεί ακόμη χωρίς να το έχουμε
επιλέξει;
Ποια αφήγηση ήρθε η ώρα να ολοκληρωθεί;
Τι αξίζει να ανθίσει στο παρόν μας;

Όταν ο χρόνος πάψει να είναι φόβος ή βάρος, γίνεται χώρος αναγέννησης. Και τότε, μπορούμε να συναντήσουμε τον εαυτό μας με επίγνωση και περισσότερη ελευθερία.